Wiele osób w starszym wieku, posiadając nieruchomość, zastanawia się, jak zapewnić sobie godne warunki życia, opiekę w chorobie i codzienną pomoc na resztę lat. Jedną z najpełniejszych odpowiedzi, jakie oferuje polskie prawo, jest umowa o dożywocie. To znacznie więcej niż darowizna ze służebnością mieszkania. Umowa o dożywocie to formalne zobowiązanie, w którym nowy właściciel nieruchomości w zamian za jej nabycie gwarantuje zbywcy – dożywotnikowi – pełne, dożywotnie utrzymanie.
Zakres tych obowiązków jest bardzo szeroki i obejmuje nie tylko dach nad głową, ale też wyżywienie, pomoc w chorobie, a nawet organizację pogrzebu. Ponieważ jej przedmiotem jest nieruchomość, taka umowa dla swojej ważności musi mieć formę aktu notarialnego. Zawierając umowę o dożywocie w Łodzi, w mojej kancelarii dbam o to, by prawa i obowiązki obu stron zostały precyzyjnie określone, dając dożywotnikowi maksymalne poczucie bezpieczeństwa. To akt głebokiego zaufania, ale i formalna umowa, której wykonania można dochodzić na drodze prawnej. W dalszej części artykułu szczegółowo omawiam obowiązki stron, wymogi formalne oraz kwestie podatkowe i koszty związane z tą czynnością.
Co to jest umowa o dożywocie?
Umowa o dożywocie polega na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości, jej nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie. Strony umowy mogą dowolnie ukształtować zakres obowiązków nabywcy nieruchomości (zwanego zobowiązanym) wobec dotychczasowego właściciela nieruchomości (zwanego dożywotnikiem), mieszczących się w pojęciu dożywotniego utrzymania. Dożywotnik staje się domownikiem zobowiązanego, co w praktyce oznacza, że jest obowiązany wobec niego do takiej opieki, jak w stosunku do własnych dzieci:
- przyjęcia zbywcy nieruchomości jako domownika,
- zapewnienia wyżywienia, ubrania, światła i opału,
- udzielenia niezbędnej opieki i pomocy oraz pielęgnowania go w chorobie,
- sprawienia zbywcy własnym kosztem pogrzebu i wystawienia nagrobka odpowiadającego miejscowym zwyczajom
Umowa o dożywocie w formie aktu notarialnego
Ponieważ w wyniku zawarcia umowy o dożywocie następuje przeniesienie własności nieruchomości, musi przybrać formę notarialną, gdyż w przeciwnym wypadku jest nieważna. Akt notarialny zawiera złożone przed notariuszem oświadczenie stron, z powołaniem się na dokumenty, przy czym jeśli akt notarialny dotyczy czynności prawnej, musi zawierać dane i treści istotne dla tej czynności.
Koszt zawarcia umowy o dożywocie u notariusza w 2025 roku
Umowa o dożywocie jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych w stawce 2 proc. od wartości nieruchomości, bez względu na pokrewieństwo stron. Notariusz pobiera swoje opłaty zgodne z cennikiem notariusza. Dodatkowo pobierana jest taksa notarialna za wypisy aktu wynosi 6 zł netto (7,38 zł brutto) za każdą rozpoczętą stronę
