Notariusz Agnieszka Grosicka przyjmuje depozyty notarialne, jako formę zabezpieczenia zapłaty z tytułu umowy sprzedaży. Warto podkreślić, że depozyt notarialny to jeden z najpewniejszych sposobów zapewnienia bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami. W depozycie znaleźć się mogą pieniądze (zarówno w walucie polskiej jak i obcej), akcje, obligacje, czeki, dokumenty urzędowe, weksle.

Podstawa prawna depozytu notarialnego

Zgodnie prawem notarialnym, możliwe jest zabezpieczenie obu stron umowy poprzez przyjęcie przez notariusza kwoty pieniężnej na przechowanie. W celu udokumentowania tych czynności notariusz sporządza akt notarialny oraz otwiera i prowadzi specjalne konto bankowe.

Art. 108. § 1. Notariusz w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością ma prawo przyjąć na przechowanie, w celu wydania ich osobie wskazanej przy złożeniu lub jej następcy prawnemu, papiery wartościowe albo pieniądze w walucie polskiej lub obcej. Dla udokumentowania tych czynności notariusz prowadzi specjalne konto bankowe.
§ 2. Z przyjęcia depozytu notariusz spisuje protokół, w którym wymienia datę przyjęcia, ustala tożsamość osoby składającej, datę mającego nastąpić wydania oraz imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby odbierającej depozyt. Wydanie depozytu następuje za pokwitowaniem.

Art. 108. Prawa o notariacie

Co to jest depozyt notarialny i co można złożyć do depozytu notarialnego?

W Polsce, w odróżnieniu od innych krajów europejskich, depozyt notarialny jest mało znany i w związku z tym rzadziej stosowany. jak w innych krajach. Szkoda, bo instytucja depozytu notarialnego jest umocowana prawnie i jest jedną z najbezpieczniejszych form zabezpieczenia planowanych transakcji.

Na przykład przy zawarciu przedwstępnej umowy sprzedaży strony ustalają, że w określonym terminie kupujący wpłaci do depozytu całą, bądź część ceny sprzedaży. W protokole strony określają warunki – kiedy i komu notariusz wypłaci wpłacone środki. Wypłata na rzecz sprzedającego może się odbyć po zawarciu przyrzeczonej umowy sprzedaży. Jeśli do umowy sprzedaży nie dojdzie w ustalonym terminie, zostaną w całości zwrócone kupującemu.

Co można złożyć do depozytu notarialnego?

W depozyt notarialny mogą być przekazane wyłącznie pieniądze lub papiery wartościowe. Przedmiotem depozytu notarialnego mogą być jednak tylko papiery wartościowe mające „formę dokumentu”. Papiery wartościowe zdematerializowane nie mogą być przedmiotem depozytu notarialnego. Notariusz może przyjąć na przechowanie do depozytu notarialnego:

  1. pieniądze (zarówno w walucie polskiej jak i obcej).
  2. akcje, obligacje, czeki, dokumenty urzędowe, weksle, itd.

Kiedy warto skorzystać z depozytu notarialnego

Najczęściej depozyt notarialny wykorzystuje się przy zamiarze zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości. W takich umowach strona sprzedająca w zamian za nieruchomość ma otrzymać od strony kupującej ustaloną cenę. Jeśli kupujący finansuje zakup z własnych środków, a nie z kredytu bankowego, depozyt notarialny wydaje się logicznym rozwiązaniem. W takiej sytuacji już na etapie zawierania umowy przedwstępnej sprzedaży zawieranej w formie aktu notarialnego, strony określają jak będzie wyglądał sposób zapłaty za nieruchomość. W umowie powinien pojawić się zapis, że część lub całość środków własnych kupującego zostanie przekazana do depozytu notarialnego, a w momencie zawarcia umowy sprzedaży, notariusz dokona wypłaty tych środków na konto strony sprzedającej – bezpośrednio po podpisaniu umowy sprzedaży.

Czym można zastąpić depozyt notarialny

Trudno sobie wyobrazić, żeby zapłata za transakcję sprzedaży mienia o dużej wartości, jak na przykład nieruchomości, nie była zabezpieczona. Typowa forma, jaką jest klauzula o poddaniu się egzekucji co do zapłaty ceny, zwykle nie jest wystarczająca. Co prawda zapis w akcie zastępuje prawomocne postanowienie sądu i uprawnia do ewentualnego ściągnięcia za pośrednictwem komornika wierzytelności, jednak nawet tak uproszczona procedura nie zawsze musi zakończyć się powodzeniem. Jeśli strona kupująca nie dysponuje wystarczającym mieniem, wyegzekwowania ceny nie będzie możliwe.

Kolejną popularną metodą zabezpieczenia zapłaty z tytułu umowy jest dokonanie płatności przy podpisywaniu umowy u notariusza – czy to w gotówce, czy za pomocą przelewu natychmiastowego. W przypadku płatności gotówką, niebezpieczne jest samo przenoszenie znacznej sumy pieniędzy, ale i przeliczanie kwoty, powiedzmy, miliona złotych nie jest proste. Jeśli idzie o przelewy natychmiastowe, choć działają one coraz lepiej, nie do końca wiadomo, czy przelane pieniądze faktycznie znajdą się na rachunku wierzyciela.

Przykład transakcji z wykorzystaniem depozytu notarialnego

Dokumenty lub pieniądze mogą zostać złożone przez jedną ze stron do depozytu notarialnego. Wydane zostaną drugiej stronie dopiero, gdy zostaną spełnione ściśle określone warunki. Notariusz spisuje z takiej czynności protokół przyjęcia depozytu w formie aktu notarialnego. Jest w nim szczegółowo określony przedmiot przyjęcia do depozytu notarialnego, data wydania depozytu, komu ma on zostać wydany, na jakie konto, pod jakimi dodatkowymi warunkami itd.
oraz w jakim przypadku nastąpi ewentualny zwrot depozytu notarialnego na rzecz osoby, która go złożyła.
W przypadku przechowania pieniędzy, muszą one być zaksięgowane na koncie depozytowym notariusza przed podpisaniem protokołu.

Jeżeli przedmiotem składanym do depozytu notarialnego są pieniądze, należy wpłacić je na specjalne konto bankowe, prowadzone przez kancelarię notarialną. Wpłata na depozyt notarialny jest bezpieczna jako, że notariusz jest osobą zaufania publicznego.

Następnie strony przystępują do umowy przedwstępnej sprzedaży lub do umowy sprzedaży, gdzie określone jest, że cena będzie wypłacana z rachunku depozytowego notariusza (de facto przez samego notariusza) oraz, że jej przelew na konto wskazane przez sprzedającego nastąpi niezwłocznie po podpisaniu aktu notarialnego – umowy sprzedaży.

Koszt depozytu notarialnego

Koszt czynności polegającej na złożeniu do depozytu notarialnego zależy od wpłacanej do depozytu kwoty i określony jest w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Koszt wynosi połowę maksymalnej stawki od wartości – §3 pkt. 5 i §6 pkt. 13.

Dla przykładu, w przypadku zabezpieczenia transakcji o wartości 350 000 zł, taksa notarialna wyniesie 1085 zł plus VAT.

powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;

Wysokość taksy = (1010 zł + (350 000 – 60 000) * 0,004)/2

Do taksy notarialnej należy doliczyć podatek VAT 23% oraz taksę notarialną za wypisy aktu notarialnego po 6,00 złotych netto za stronę.

Informację na temat szczegółowych kosztów przyjęcia depozytu notarialnego każdorazowo mogą Państwo uzyskać kontaktując się z kancelarią.